Recente dodelijke explosies op de Tarwekamp in Den Haag en in Purmerend hebben aanzienlijke schade aangericht en gezorgd voor een groeiend aantal ontploffingen in Nederland. Deze zorgwekkende trend roept vragen op over de oorzaken en mogelijke verbanden met vuurwerktradities.
Sinds 2021 is het aantal aanslagen met explosieven in Nederland bijna vervijfvoudigd, met meer dan 70% van de incidenten die plaatsvonden in de Randstad. In de periode van 2021 tot en met 2023 zijn er maar liefst 1.668 aanslagen gemeld, waarmee Nederland boven andere Europese landen uitsteekt, behalve Duitsland.
Veel explosies worden gelinkt aan illegaal vuurwerk of vuurwerkbommen die vaak worden gebruikt voor criminele doeleinden. Deskundigen benadrukken de rol van de Nederlandse vuurwerktraditie, waar vuurwerk afsteken normaal is en zelfs een populaire hobby, vooral rond de jaarwisseling. In Nederland, in tegenstelling tot andere landen, is vuurwerk gemakkelijk toegankelijk en wordt het vaak gebruikt bij alledaagse conflicten, niet alleen in georganiseerde misdaadscènes.
Het gedoogbeleid en de normalisatie van vuurwerk in Nederland spelen mogelijk een rol bij het toenemende gebruik van illegaal vuurwerk voor criminele doeleinden, zoals afrekeningen in het criminele circuit. De overgang van legaal consumentenvuurwerk naar explosieven is kleiner in Nederland, wat het gebruik en de impact van illegaal vuurwerk versterkt.
De vuurwerkgerelateerde problemen in Nederland contrasteren sterk met andere landen, waar dergelijke explosieve incidenten minder gebruikelijk zijn. Nederlandse daders worden vaak in verband gebracht met explosies in het buitenland, vooral bij plofkraken. De recente explosies in Den Haag en Purmerend benadrukken de ernstige gevolgen van deze gevaarlijke praktijken, met aanzienlijke schade en slachtoffers tot gevolg.
Voor meer inzicht zijn drie experts op het gebied van criminologie geïnterviewd: Jasper van der Kemp van de VU, Katharina Krüsselmann, eerder verbonden aan de Universiteit Leiden, en Juul Gooren van de Haagse Hogeschool.